W NASZYM SZPITALU WYKONUJEMY NOWOCZESNE BADANIE BIOPSJI FUZYJNEJ PROSTATY W RAMACH NFZ
PRECYZYJNA DIAGNOSTYKA PODSTAWĄ SKUTECZNEGO LECZENIA
Rak gruczołu krokowego (prostaty) – dlaczego tyle o nim mówimy?
Rak prostaty to obecnie najczęściej występujący nowotwór złośliwy u mężczyzn w krajach rozwiniętych. Również w Polsce, gdzie stanowi blisko 20% wszystkich rozpoznawanych chorób onkologicznych w populacji męskiej. Liczba zachorowań w naszym kraju jest znamiennie niższa niż średnia dla krajów Unii Europejskiej, jednak liczba zgonów pozostaje na zbliżonym poziomie, co jest spowodowane przede wszystkim zbyt późnym rozpoznaniem raka gruczołu krokowego.
Dlaczego wykonuje się biopsję gruczołu krokowego?
Biopsja gruczołu krokowego służy do wykrywania raka prostaty. Wykonuje się ją u mężczyzn w celu potwierdzenia lub odrzucenia podejrzenia choroby. Zabieg polega na pobraniu tkanki prostaty do badania histopatologicznego (mikroskopowego), którego wynik stanowi jedyną podstawę do podjęcia leczenia. Nie ma innego badania, które może potwierdzić występowanie raka prostaty.
Jakie rodzaje biopsji prostaty są wykonywane w Szpitalu Orłowskiego?
W Szpitalu Orłowskiego w Warszawie wykonujemy precyzyjne biopsje prostaty oparte o fuzję obrazów wieloparametrycznego rezonansu magnetycznego (mpRM) i USG w czasie rzeczywistym.
Czym różni się biopsja fuzyjna mpRM/USG od klasycznej biopsji prostaty?
Klasyczna biopsja prostaty wiąże się z wieloma ograniczeniami. Podstawowym jest trudność
w uwidocznieniu ognisk złośliwych w ultrasonografii przezodbytniczej. Około 70% z nich jest niewidocznych w USG. Klasyczna biopsja prostaty pozostaje więc w większości przypadków tzw. biopsją systematyczną (mappingową) czyli „ślepym” poszukiwaniem raka poprzez pobieranie wycinków (zwykle 10-12) z różnych miejsc gruczołu. Wiarygodność tak wykonanej biopsji pozostaje wątpliwa. Ocenia się, że pierwotna biopsja pomija około 21-47% raków stercza, a także często niewłaściwie określa stopień jego złośliwości.
Rozwiązaniem tego problemu jest wcześniejsza identyfikacja raka prostaty w badaniu wieloparametrycznego rezonansu magnetycznego i zastąpienie biopsji systematycznej biopsją celowaną. Technika umożliwiająca nałożenie obrazów rezonansu magnetycznego, które dokładnie pokazują położenie raka, na badanie USG w czasie rzeczywistym nosi nazwę fuzji obrazów. Przebieg procedury jest z punktu widzenia pacjenta bardzo zbliżony do biopsji klasycznej. Pozwala jednak na znacznie bardziej precyzyjne pobranie materiału z obszarów zmienionych, jednocześnie redukując liczbę „ślepych” wycinków.
Kto może odnieść korzyść z biopsji fuzyjnej RM/USG gruczołu krokowego?
W 2019 r. Europejskie Towarzystwo Urologiczne zmieniło wytyczne dotyczące sposobu przeprowadzenia biopsji prostaty. Rekomenduje się aby każda biopsja gruczołu krokowego przeprowadzana była w oparciu o badanie mpMRI i stwierdzone w nim nieprawidłowości. Biopsja fuzyjna powinna być wykonywana w grupach mężczyzn:
- kierowanych do pierwszej biopsji,
- kierowanych do biopsji powtórnej – gdy dane kliniczne wskazują na obecność raka stercza mimo braku komórek nowotworowych w poprzednich pobraniach,
- u mężczyzn z rakiem małego ryzyka prowadzonych w strategii aktywnego nadzoru (active surveillance) jako biopsje weryfikujące i sprawdzające stan choroby w trakcie obserwacji.
Jak przebiega przezodbytnicza biopsja prostaty?
Biopsja przezodbytnicza jest najczęściej stosowaną i najmniej skomplikowaną procedurą. Przed badaniem lekarz wprowadza do odbytnicy żel znieczulający, a następnie głowicę do badania ultrasonograficznego (TRUS). Z głowicą połączona jest przystawka biopsyjna, przez którą urolog wprowadza igłę TRU CUT. Jest to specjalnie skonstruowana igła, służąca do pobierania skrawków tkankowych długości 10-20 mm i średnicy około 1 mm. Lekarz wykonując TRUS określa liczbę niezbędnych wycinków i dokonuje pobrania rdzeni z gruczołu krokowego. Są one następnie oceniane przez specjalistę histopatologa, który na podstawie badań mikroskopowych stawia ostateczną diagnozę. Ze względu na wyższe ryzyko infekcji po biopsji przezodbytniczej, obecnie zaleca się wykonywanie biopsji przezkroczowych.
Jak przebiega biopsja przezkroczowa prostaty?
Zabieg różni się drogą dostępu do gruczołu krokowego, która wiedzie przez obszar powłok położony pomiędzy moszną a odbytnicą. Ułożenie jest w pozycji ginekologicznej (pacjent musi być zdolny zgiąć i odwieść nogi w biodrach). Znieczulenie miejscowe obejmuje część powierzchowną (skórę krocza) oraz część głęboką (okolice prostaty).
Korzyść wynikająca z tej drogi dostępu wiąże się z mniejszym ryzykiem infekcji, co w dobie narastającej antybiotykooporności patogenów jelitowych ma ogromne znacznie, szczególnie
u pacjentów:
- z nawrotowymi zakażeniami dróg moczowych i stanami zapalnymi gruczołu krokowego,
- chorych na cukrzycę,
- z obniżoną odpornością i przyjmujących leki immunosupresyjne np. po transplantacji narządów.
Ponadto igła, podążając wzdłuż strefy obwodowej, zapewnia łatwiejszy dostęp do części przedniej
i wierzchołka stercza, co jest szczególnie przydatne u chorych, u których zachodzi konieczność powtórzenia biopsji.
Wytyczne Europejskiego Towarzystwa Urologicznego z 2021 r. podkreślają korzyści i promują rozpropagowanie tej drogi dostępu. Oddział Kliniczny Urologii Szpitala Orłowskiego również wdrożył te procedurę.
Jak przygotować się do biopsji prostaty?
Biopsja prostaty należy do badań inwazyjnych, tzn. narusza ciągłość tkanek. W związku z tym wymaga właściwego przygotowania.
- Odpowiednio wczesne przyjęcie leku o działaniu przeciwbakteryjnym. Rodzaj leku i jego dawkowanie ustala urolog kierujący na biopsję. Do biopsji przezkroczowej wystarcza zwykle jednorazowa dawka antybiotyku przyjmowana 2 godz. przed biopsją.
- Inne leki. Pacjenci normalnie przyjmują wszystkie leki, za wyjątkiem leków obniżających krzepliwość krwi (Clopidogrel, Acenokumarol, Warfin, Pradaxa, Xarelto, Eliquis). Leki obniżające krzepliwość krwi są obecnie często używane m.in. w leczeniu choroby wieńcowej serca oraz innych chorób naczyniowych. Pacjenci leczeni tymi lekami są zobowiązani do bezwzględnego poinformowania o tym urologa wykonującego biopsję oraz konsultacji z lekarzem, który te leki zalecił w celu ustalenia możliwości ich odstawienia lub odpowiednio wczesnej zamiany na stosowane zastępczo heparyny drobnocząsteczkowe podawane w postaci zastrzyków podskórnych (np. Clexane, Fraxiparyna). Niedopełnienie powyższego może spowodować wystąpienie poważnych powikłań po biopsji.
- Leki przeciwbólowe. Wszystkie biopsje, zgodnie z wytycznymi Europejskiego Towarzystwa Urologicznego, wykonywane są w znieczuleniu. Zażywanie dodatkowych leków przeciwbólowych nie jest konieczne.
- Posiłki. Nie ma potrzeby pozostawania na czczo. Zalecane jest spożycie lekkiego śniadania oraz wypicie zwykłej ilości płynów.
- Wypróżnienie – zalecane w dniu biopsji.
- Biopsja przezkroczowa – ogolenie krocza w dniu biopsji.
Bezpieczeństwo i postępowanie po zabiegu
Biopsja prostaty jest zabiegiem stosunkowo bezpiecznym, jednak niekiedy mogą wystąpić powikłania. Przez kilka dni po zabiegu Pacjent może zauważyć niewielkie, samoistnie ograniczające się krwawienia, które mogą mieć charakter: obecności krwi w nasieniu (czerwone lub rdzawe zabarwienie), w moczu lub w stolcu. W zdecydowanej większości nie wymagają one interwencji medycznej. W przypadku masywnego, nieustępującego krwawienia z dróg moczowych lub odbytnicy należy zgłosić się bez skierowania do najbliższego szpitala. U mniej niż 5% pacjentów, mimo stosowania profilaktyki przeciwbakteryjnej, może dojść do infekcji układu moczowo-płciowego. Jeśli temperatura ciała przekracza 38oC i/lub pojawiają się dreszcze należy zgłosić się do najbliższego Szpitala. U około 0,2 -1% pacjentów może dojść do przejściowego zatrzymania moczu spowodowanego obrzękiem tkanek stercza po biopsji. W przypadku niemożności oddania moczu należy się zgłosić na ostry dyżur urologiczny.
W czasie biopsji Pacjent pozostaje pod fachową opieką lekarza urologa. Jednak nawet prawidłowo przeprowadzony zabieg może sporadycznie wiązać się z poważnymi konsekwencjami, takimi jak krwotok, zakażenie, reakcje uczuleniowe czy nawet zatrzymanie czynności serca. Mogą one potencjalnie wymagać rozszerzenia postępowania medycznego. Opisane powikłania mogą wystąpić przy wszystkich, bez wyjątku, procedurach medycznych bez względu na ich rodzaj lub zakres.
Powyższe informacje mają na celu ułatwić Pacjentowi zrozumienie czynności podejmowanych przez personel medyczny w celu poprawy stanu zdrowia. Nie służą wywołaniu lęku przed zabiegiem, który jest medycznie uzasadniony, lecz stanowią rzetelną informację o procedurze.
W razie jakichkolwiek wątpliwości, niezrozumienia całości lub fragmentu informacji prosimy
o zgłoszenie się do lekarza prowadzącego lub wykonującego zabieg.
WIĘCEJ INFORMACJI W REJESTRACJI PRZYCHODNI SPECJALISTYCZNEJ POD NUMEREM TELEFONU: 22 58 41 227.
Opieka koordynowana jest dla pacjentów ze schorzeniami z zakresu:
